Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής συνέχισαν να αυξάνονται φέτος, προκαλώντας στην ΕΕ και σε όλο τον κόσμο. Τα ρεκόρ έσπασαν ξανά το 2023, με τον Ιούλιο να είναι ο πιο ζεστός μήνας σε αρχείο. Καταστροφικές πλημμύρες έπληξαν τη Σλοβενία ​​και την Ελλάδα, χωρίς προηγούμενο Οι πυρκαγιές μαίνονταν στην Ελλάδα, την Ιταλία, την Ισπανία και την Πορτογαλία, ενώ έντονες ξηρασίες κατέλαβε τη δυτική Μεσόγειο. Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ  για την Κλιματική Αλλαγή επιβεβαίωσε στην έκτη έκθεση αξιολόγησης ότι η αυξημένη σοβαρότητα και η συχνότητα τέτοιων γεγονότων είναι αποτέλεσμα της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής, επαναλαμβάνοντας την ανάγκη για επείγουσα δράση για το κλίμα για τη μείωση των παγκόσμιων εκπομπών, στην μελέτη πρόοδου για την κλιματική αλλαγή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Το 2023, όλα τα κράτη μέλη ανέφεραν πρόοδο όσον αφορά τις πολιτικές και τα μέτρα. Αν και ο αριθμός των μέτρων έχει αυξηθεί, υπάρχουν εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών ως προς τον αριθμό των αναφερόμενων μέτρων. Βέλγιο, Ισπανία, Λουξεμβούργο και Γαλλία ανέφεραν τα περισσότερα μέτρα και η Βουλγαρία, η Αυστρία, η Ελλάδα και η Μάλτα τα λιγότερα.

Το Ταμείο Εκσυγχρονισμού υποστηρίζει τα κράτη μέλη με χαμηλότερο εισόδημα με οικονομική βοήθεια, που παράγεται μέσω του ETS, για τον εκσυγχρονισμό τα ενεργειακά τους συστήματα και να βελτιώσουν την ενεργειακή απόδοση. Μέχρι το 2030, πάνω από 750 εκατομμύρια δικαιώματα θα δημοπρατηθούν για την υποστήριξη αυτών στα κράτη μέλη, αύξηση κατά 110 εκατομμύρια δικαιώματα (που αντιπροσωπεύουν περίπου 60 δισεκατομμύρια ευρώ), χάρη στην αναθεώρηση της Οδηγίας ETS. Στον τελευταίο κύκλο εκταμίευσης, η ΕΕ διέθεσε 2,4 δισεκατομμύρια ευρώ σε 31 έργα σε επτά δικαιούχους χώρες. Επιπλέον πραγματοποιήθηκαν επενδύσεις στη Ρουμανία (1,1 δισ. ευρώ), στην Τσεχία (1 δισ. ευρώ), στη Βουλγαρία (197 εκατ. ευρώ), στην Πολωνία (47 εκατ. ευρώ), Η Κροατία (88 εκατ. ευρώ), η Λετονία (5 εκατ. ευρώ) και η Λιθουανία (1 εκατ. ευρώ). Το Ταμείο Εκσυγχρονισμού έχει πλέον διανείμει συνολικά περίπου 7,5 δισ. ευρώ από τον Ιανουάριο του 2021, προς όφελος δέκα επιλέξιμων κρατών μελών. Σύμφωνα με το αναθεωρημένο EU ETS, Ελλάδα, Πορτογαλία και η Σλοβενία ​​θα γίνουν επίσης δικαιούχοι του Ταμείου Εκσυγχρονισμού.

Για την περίοδο 2021-2027, τα κράτη μέλη προγραμμάτισαν σχεδόν 6 δισεκατομμύρια ή 6% των συνολικών κονδυλίων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου Plus 139 για πράσινες δεξιότητες και πράσινες θέσεις εργασίας, πολύ περισσότερες σε σχέση με την προηγούμενη προγραμματική περίοδο. Η Φινλανδία, η Ιταλία, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο και η Δανία κατέθεσαν τα υψηλότερα μερίδια σε πράσινες θέσεις εργασίας και δεξιότητες (μεταξύ 12% και 31%), ενώ σε πολλά μεμονωμένα προγράμματα από το Βέλγιο, Τα προγράμματα της Δανίας, της Ιταλίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Πορτογαλίας και της Ισπανίας είναι 20% και άνω. Όσον αφορά τις πραγματικές επενδύσεις, τρία μεμονωμένα προγράμματα από την Ιταλία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα και μόνο συμβάλλουν στο 30% περίπου των συνολικών δαπανών της ΕΕ για το κλίμα πράσινες θέσεις εργασίας και δεξιότητες. Συνολικά, το ένα τρίτο των δαπανών για το κλίμα έχει διατεθεί για την πρόσβαση στην απασχόληση και τα μέτρα ενεργοποίησης.

Όσον αφορά τον στόχο για την κλιματική ουδετερότητα, δέκα κράτη μέλη (δηλαδή Πολωνία, Λετονία, Αυστρία, Βέλγιο, Τσεχία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ολλανδία και Μάλτα) σχεδιάζουν καθαρές εκπομπές Green House Gas το 2050 υψηλότερες από τις μέσες προβλέψεις της ΕΕ για 3,6 τόνους CO₂ ισοδύναμο κατά κεφαλήν, που προκύπτει από τη συγκέντρωση των προβολών των κρατών μελών. Αξίζει να σημειωθεί ότι η συνολική αξία της ΕΕ υπολείπεται της τιμής Συλλογικός στόχος της ΕΕ για την κλιματική ουδετερότητα (δηλαδή μηδενικές καθαρές εκπομπές).

Παράλληλα, Μάλτα, Ρουμανία, Κροατία, Αυστρία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ιταλία και Ελλάδα συγκαταλέγονται στις δέκα πρώτες υπερβάσεις σύμφωνα με τις δύο μετρήσεις. Επιπλέον, από σήμερα, η Ιρλανδία, η Πολωνία και η Ρουμανία δεν έχουν ακόμη υποβάλει επίσημα στην Επιτροπή τα δικά τους εθνικές μακροπρόθεσμες στρατηγικές, που αναμένεται να ολοκληρωθούν έως τον Ιανουάριο του 2020, και ορισμένες άλλες χώρες (Βουλγαρία, Κροατία, Κύπρος, Τσεχία και Μάλτα) έχουν δεν έχει ακόμη αναφερθεί σαφής στόχος για την κλιματική ουδετερότητα.

Γιώργος Χονδρόπουλος